Talos, de ongenadige bewaker van Kreta

Drie keer op een dag deed Talοs de ronde om Kreta om het eiland tegen indringers te beschermen. Met degenen die zonder toestemming voet aan wal zetten liep het meestal niet best af…

Talos was een enorme bronzen reus met kenmerken die we tegenwoordig aan een robot toe zouden schrijven. Hij wordt dan ook wel de eerste robot in de geschiedenis genoemd. Over de herkomst van Talos bestaan verschillende versies. Een van de bekendste is dat hij door Hephaestus, de god van vuur en ijzer, of door Daedalus de uitvinder zou zijn geschapen als geschenk voor koning Minos. Volgens weer een andere versie zou Talos in het plaatselijk dialect zon betekenen en was Talos een zonnegod die door de tijd in een held veranderde. In de grot van Melidoni zijn vondsten gedaan die erop duiden dat Talos in deze grot vereerd werd.

Talos had tot taak Kreta tegen vijandige invallen te beschermen en met zijn reusachtige gestalte snelde hij drie keer op een dag het eiland rond op zoek naar mogelijke indringers. Op een munt die bij het antieke Phaistos werd gevonden wordt hij met vleugels afgebeeld, dit zou mede zijn snelheid verklaren. Wanneer de gigantische robot tijdens zijn ronde om het eiland onbekende schepen zag naderden bracht hij deze tot zinken door met enorme rotsblokken te gooien. Wie het toch lukte voet aan land te zetten wachtte een vreselijk einde: Talos verbrandde indringers met zijn hete adem of hij doodde ze door eerst zijn bronzen lichaam te verhitten en ze vervolgens met kracht tegen zijn gloeiendhete borst te drukken. Hier zou ook de uitdrukking ‘sardonische lach’ vandaan komen: toen Talos op een dag indringers uit Sardinië (Sardonioi in het Grieks) tegen zijn hete borst drukte, zou hij een boosaardige, spottende glimlach op zijn gezicht hebben gehad. Een andere uitleg wil dat de slachtoffers later met een verkrampte grijns op hun gezicht werden aangetroffen doordat hun mimiekspieren in doodsangst verkrampt waren.

Naast het bewaken van Kreta zou Talos eveneens tot taak hebben gehad erop toe te zien dat de wetten werden nageleefd. Met op zijn rug de bronzen platen met de geschreven wetten trok hij drie keer per jaar door het binnenland van Kreta om recht te spreken. Uit het feit dat hier in de mythologie over wordt gesproken kunnen we opmaken hoeveel belang de Minoërs hechtten aan het handhaven van de wet.

De reusachtige robot had echter één zwakke plek en dat was de enige ader die door zijn lichaam liep. Toen op een dag de Argonauten uit Kolchida terugkeerden en op Kreta voet aan wal wilden zetten werden zij geconfronteerd met Talos die hen op afstand hield door met rotsblokken te gooien. Medeia die samen met de Argonauten reisde, wist hem echter met zoete woorden in te palmen. Diep onder de indruk liet de robot Medeia dichterbij komen en snel wist zij de spijker die de ader afsloot uit zijn hiel te trekken. Dit betekende het einde van de reus: hulpeloos stortte hij ter aarde terwijl de ‘ichor’, het goudkleurige bloed van de goden, zijn lichaam uitstroomde.