Gevoel

Het kost me moeite om mijn gevoel bij, of over, Samos onder woorden te brengen. Misschien niet al te verwonderlijk, als ik terugkijk naar de foto’s. Zelfs de afbeeldingen van de avonden lijken op de een of andere manier zonnig, licht, warm. Nogal een verschil met het weer van nu in Amsterdam, november, regenmaand. Dus wat dat betreft is het verschil goed merkbaar, niet alleen als je buiten loopt. Grauw, met bomen die hun blad hebben verloren, straten waar de afvoerputten moeite hebben om al dat regenwater op tijd te verwerken. Heel anders dan op Samos, waar ik al verbaasd opkeek van een beetje sluierbewolking die snel door de warmte werd opgelost of door de wind verspreid in onzichtbare deeltjes. Dus dat je op Samos een zomers gevoel hebt is niet verwonderlijk. Zeker in de zomermaanden niet, dus is het moeilijk vergelijken met onze herfst, hier en nu in Amsterdam. Maar het gaat om meer dan het weer. Zo gaat dat met gevoel.

Hoe komt dat, is een goede vraag. Hoe je dat verwoordt is een uitdaging. Uiteindelijk, hoop ik, zal dat verklaren waarom lief en ik vorige week onze voorboeking voor 2024 bij Rossidays concreet hebben omgezet in een definitieve boeking. Rosssidays is mijn koosnaampje voor Ross Holidays, de reisorganisatie die ook voor mij al een vertrouwd en vast adres is geworden. Dat was het voor lief al langer, uit de tijd voor zij en ik als wij.  Ook Samos was voor haar al bekend terrein, wat het best spannend maakte om daar samen heen te gaan. Spannend, omdat zij haar herinneringen en ervaringen had, aan gebeurtenissen, plaatsen en mensen. Dan is op voorhand de vraag of ook ik me op Samos zo goed en zo thuis zou voelen en dan ook nog wij samen. Het antwoord zal wel duidelijk zijn als je weet dat 2024 ons derde gezamenlijke Samos-jaar wordt. En nog steeds de uitdaging, om het waarom in woorden te vatten. Zo gaat dat met gevoel, het laat zich moeilijk verwoorden en al helemaal niet beredeneren. Dat is wel het mooie van gevoel.

Waarom Samos, uit al die aantrekkelijke bestemmingen en mogelijkheden die Ross te kiezen geeft? Een voortreffelijke gastvrouw, dit jaar Rosa, is meer regel dan uitzondering en niet plaatsgebonden, hebben we inmiddels ervaren. De soepele afhandeling bij het halen van onze huurauto was als verwacht ook prima en vriendelijk.  Zoals ook alles bij ons vertrouwde verblijfsadres, Zafiria in Agios Konstantinos. Dat is een basis, meer dan prettige bijkomstigheden waar we aan gewend zijn. Net als de autorit, na de landing, via Pythagorion en Vathi, met onderweg de prachtige uitzichten in en op mooie plaatsen en dorpen, heuvels, bergen en dalen, stranden en daarbij natuurlijk die prachtig gekleurde zee.  Met een tussenstop bij de enige Lidl op het eiland, om op z’n Hollands voorraad in te slaan, met veel Griekse producten en een mooie mengelmoes van Griekse mensen en buitenlanders, toeristen dus, zoals wij.  Mooi gevarieerd, alles bij elkaar genomen.

Samos is natuurlijk als je het goed bekijkt een klein eiland, dus eigenlijk een eilandje. Misschien qua oppervlakte vergelijkbaar met een paar van onze Waddeneilanden, maar ik heb geen zin om dat na te meten. De vergelijking gaat namelijk totaal niet op. Samos biedt een prachtige afwisseling van heuvels en bergen, van laagland, met kiezel- en zandstranden, met kleine en grotere baaien, alles omgeven door die prachtige zee. Met hooggelegen berg- en dal-dorpjes, met watervallen, met het heerlijke Kokkari, met grotere plaatsen als Vathi, Karlovasi en Pythagorion, dus rijk gevarieerd. Ook met een bijzondere geschiedenis, vol afwisseling. Die kennis heb ik uit een boekje over Samos, waarin naast de toeristische attracties het verleden een interessante rol heeft.  Ook nu nog zijn er op Samos nog steeds voor ons onbekende plekken, stranden, plaatsen en straten. Dat is een fijn vooruitzicht.

Variatie, afwisseling, je ziet het onderweg ook in andere opzichten. Zoals in Karlovasi, waar panden uit de bloeiperiode van de leerindustrie, minder dan een eeuw geleden, bijna allemaal leegstaan, tegenover andere panden waar de luxe zo ongeveer vanaf straalt. Het contrast daarin weerspiegelt misschien wel de geschiedenis van Samos, vallen en opstaan door de eeuwen heen. Als je het eiland verkent zie je dat vaker. Bijna of helemaal afgebouwde huizen, restaurants, hotels staan leeg en verlaten, symbolen van tegenspoed, met daartegenover schitterende huizen en villa’s met prachtig aangelegde en goed onderhouden tuinen. Waarbij lief en ik al rijdend de gelijktijdige verzuchting uitten dat rijkdom niet per se aan de buitenkant van een huis valt af te lezen. Wij dachten daarbij niet aan materie, dat zal vast duidelijk zijn. Soms is gevoel een beter houvast, hoewel honger, dorst en andere armoede uiteraard geen pretje zijn.  Het gelijk van het genoeg zegt genoeg. Wat op mijn manier aansluit bij waar ik heen wil met dit verhaaltje.

Dit verhaal is te lang om neer te pennen in mijn  “Van Gogh-notitieboekje”. Dat is meer geschikt voor korte krabbels, die daarna in een groter schrijfblok  – als het goed uitpakt – meer samenhang krijgen. Als het om gevoel gaat, schrijf ik altijd met een pen. Fijner dan hardhandig tikken op een toetsenbord, al is daar uiteindelijk niet aan te ontkomen. De pen waar ik nu mee schrijf, kocht ik in Pythagorion, bij Pen’s Art. Dat is een prachtige winkel met pennen en aanverwante artikelen. Een winkel waar je als je niet goed kijkt zomaar aan voorbij loopt. Schuin tegenover het publieke parkeerterrein, met buiten voor de winkel ook nog eens een groot uitgevallen, hoe kan het anders, pen. Veel mensen nemen na het parkeren de kortste weg Pythagorion in en dat is meteen rechtsaf. Zonder oog, zoals ik, voor Pen’s Art. Maar na het zien van een advertentie in een toeristenboekje wilde ik er heen voor een pen. De pennen worden namelijk met de hand gemaakt door Thanos en zijn vrouw, uit hout van het eiland. Hout uit takken, niet van stammen, zodat de bomen blijven staan. Zorgvuldig, duurzaam. Vanuit een soort Hollandse koopmansgeest vroeg ik Thanos waarom hij niet koos voor een locatie aan het velen drukker belopen overkant van de straat. Zichtbaarder, meer klanten, meer omzet en zo.  “Waarom zouden we”, vroeg Thanos, “meer dan wat me nu maken kunnen we toch niet”. Tja, daar zeg je zo wat, moest ik beamen. Mijn pen is overigens gemaakt van olijfbomenhout, zoals het kaartje links op de foto laat zien.

Aan het kaartje rechts op de foto is een andere en toch vergelijkbare geschiedenis verbonden. Die hangt samen met Almyriki, restaurant en (snack)bar bij het schitterende zandstrand van Psili Ammos. Dat leek op de kaart ver weg vanaf Agios Konstantinos, van Noord naar Zuid, maar het autoritje duurt als je rustig aan doet niet langer dan pakweg een half uurtje. Naast de horeca is er ook verhuur van parasols met bijbehorende ligbedden en die worden druk bezet. Omdat ook wij graag zo’n luxe plekje wilden, vroeg ik aan een vriendelijke man of hij voor ons nog plaats had. “Even kijken en zoeken, ik laat het zo weten”, zei hij. Dat was onze eerste ervaring met deze vriendelijke man, Giannis, die de eigenaar van Almyriki bleek te zijn. En inderdaad, na een beetje passen, meten en schuiven waren er twee bedden onder een parasol voor ons beschikbaar. De vriendelijkheid strekte zich trouwens ook uit over de andere mensen die er werkten, zoals Andreas.  Goed voorbeeld doet goed volgen, denk ik dan.  

Het half uurtje naar Psili Ammos hebben we meerdere keren gereden, omdat het er zo fijn is. Waar eigenlijk niet op Samos, vraag ik me nu af. Een retorische vraag, in algemene zin. Op een van die heerlijke dagen, zee, zon en andere warmte, dichtte ik Giannis’ blije gezicht toe aan de bijkomende drukte. Omzet, winst, geld dus,  “Wat voor mij het allerbelangrijkst is”, hielp Giannis me uit die spreekwoordelijk Hollandse nuchterheid, “is om al die blije gezichten van al die blije mensen te zien”. Dat kun je een verkooppraatje noemen, maar ik kon aan hem zien dat hij het echt meende.  Toch heel anders dan hier in Amsterdam, waar de standaardvraag in de horeca is of je nog goed bent, dus of je weer eens iets gaat bestellen, wat nogal onvrij voelt.

En zo kom ik via Thanos en Giannis uiteindelijk bij waar ik heen wilde, sinds het begin van dit stukje. De kaartjes van Pen’s Art en Almyriki heb ik in mijn Van Gogh-boekje geplakt, goed zichtbaar.  Telkens als ik deze kaartjes zie, ben ik even terug in Pythagorion en Psili Ammos, daarmee op Samos. Naar het mooie en fijne, naar wat het voor mij betekent. Dat is meer dan wat op Samos te zien is. Het gaat het om wat zich zo moeilijk laat beschrijven. Het is wat maakt dat je samen op een podium danst bij een Grieks doopfeest, waar je bij toeval belandt en je niemand kent, maar toch welkom bent. Gevoel.