Me ton Savva stin Ellada
Mijn naam is Sávvas en voor Ross Holidays reis ik door mijn prachtige land en verwonder ik me over de vele gebruiken, mythes en verhalen. Mijn verwondering deel ik met plezier met u de komende tijd.
Filotimo
Toen we Savvas vroegen of hij een leuke anekdote of een verhaal over Kreta had, kwam hij met een verhaal over filótimo. Lees onderstaand wat hij hierover te vertellen heeft.
‘Het woord filótimo (φιλότιμο) is waarschijnlijk het moeilijkst te vertalen Griekse woord dat er is. Letterlijk vertaald is het ‘vriend van eer’. Maar of dit nou de dekking van de waarde van het begrip juist weergeeft, is een ander verhaal. Het is bijna onmogelijk om de juiste vertaling van dit gevoelswoord te geven. Het wordt gebruikt voor een hele reeks en combinaties van goede sentimenten of deugden.
In het Grieks wordt filótimo beschouwd als de hoogste graad van goed gedrag binnen het sociale leven. Dit in de zin van goed doen, er zijn voor iemand. Het is een onderscheidend gedrag, weg van de massa. Het is niet gebaseerd op een eenmalige actie maar een levenswijze, karakter.
Kleine kinderen wordt het begrip ingegoten met de paplepel. Men heeft filótimo ten opzichte van ouders en grootouders. Eer en respect, iets voor een ander over hebben, blij zijn met kleine geschenken en de dankbaarheid die hiervoor wordt geretourneerd.
De Kretenzer is dit gevoel van filótimo misschien nog wel meer op het lijf geschreven dan de rest van de Grieken. Een Kretenzer is nog trotser en hecht nog meer waarde aan normen en waarden als het gaat om gedragsvormen en om vriendschappen.
Mijn diensttijd bracht ik door in het noorden van Griekenland. Ver van de bewoonde wereld en mijn maten en ik waren aangewezen op elkaar. De verhoudingen binnen het leger, met name toen, waren niet altijd even makkelijk te dragen. De officieren schreeuwden ons bevelen toe en lieten ons merken de baas te zijn. Wij hadden geen andere keus dan hen te gehoorzamen, want tegenstand bracht alleen maar meer werk en geschreeuw.
Een van mijn beste maten in het leger was Michalis. Afkomstig uit Chania, West-Kreta. We hadden een klik vanaf het begin en we dekten elkaars daden. Had Michalis zijn bed niet netjes opgemaakt dan zorgde ik samen met hem dat dit in orde kwam, had ik mijn zaken niet in orde, dan stond Michalis klaar om me te helpen het alsnog voor elkaar te krijgen. Op een gegeven moment stond ik voor hem toen een officier hem onterecht ergens van beschuldigde. En in plaats van hem alleen door het stof te laten gaan, stond ik hem bij. Zo ontstond onze filótimo. We waren vrienden voor het leven.
De diensttijd liep af en de 18 maanden dienen zaten erop. Ieder ging zijn eigen kant op en bouwde een leven op ieders thuisbestemming. Contacten waren destijds door afstanden tussen verschillende eilanden niet makkelijk te onderhouden. Toch bleef Michalis altijd in mijn gedachten.
Facebook kwam in mijn leven en plotseling zag ik via via een bericht van een dame met dezelfde achternaam als die van Michalis. Meteen kwam mijn vriend weer in mijn gedachten. Aan de filótimo die ons door de legertijd heen hielp. Ik besloot eens te kijken of een digitale speurtocht me verder kon helpen. Ik postte een bericht met de vraag of iemand Michalis kende. En wat bleek? De dame antwoordde mijn bericht: “Ik ben zijn dochter!”. Ik kreeg een telefoonnummer en besloot hem te bellen.
Het telefoontje resulteerde in een bezoek aan Kreta. De voorgenomen twee dagen werden een week vol van verhalen uit die tijd, dankbaarheid over en weer voor de filótimo van toen en avonden met eten en raki. Het was bijzonder om te voelen dat deze filótimo van toen er nog steeds was. Zijn hele familie was op de hoogte van de legertijd van Michalis en ook ik was als een oude bekende. Bij het afscheid van Michalis en zijn familie was het duidelijk dat het contact ondanks het lage pitje van de laatste jaren, nooit was overgegaan.’
Deel met vrienden of reisgenoten
Deel met vrienden of reisgenoten
