Gelukkig Nieuwjaar!
Alle religieuze feestdagen hebben hun tradities en daarnaast bestaan er nog gebruiken in Griekenland die nog steeds van generatie op generatie worden doorgegeven. En ook de periode rondom 31 december staat in het teken van deze traditionele gewoontes. Na de feestelijkheden van de kerst afgesloten te hebben, gaat men gewoon door met het doorbrengen van tijd in goed gezelschap, of zoals ze zelf zeggen me kali parea. En dat dient gevoed te worden met gezamenlijke handelingen. Onderstaand een aantal van deze tradities.
![]()
![]()
![]()
![]()
Vasilopita ![]()
Vasilopita
Chronia Polla
Niet alleen om 12 uur op oudjaarsavond vliegen de wensen door de lucht, maar ook de dagen ervoor en erna wordt dit regelmatig tegen elkaar gezegd. Een mooie gewoonte om elkaar steeds Chronia Polla, oftewel nog vele jaren, te wensen. Dit doen Grieken bij alle feestdagen daarmee de wens uitspreken dat ze dit nog maar vele jaren met elkaar mee mogen maken.
De podariko
Mocht u ooit de eerste persoon zijn die na de jaarwisseling een Griekse familie bezoekt, let u er dan goed op dat u eerst met uw rechtervoet over de drempel stapt want anders brengt u ongeluk! Het gaat hier om de Griekse nieuwjaarstraditie ‘podariko’. Het woord is afgeleid van het Griekse ‘podi’ (voet) en verwijst naar de eerste stap waarmee iemand na de jaarwisseling het huis binnentreedt. Om van een voorspoedig nieuwjaar verzekerd te zijn is het van het grootste belang dat dit met de rechtervoet gebeurt. Om niets aan het toeval over te laten, wordt deze pas met de rechtervoet meestal op een licht overdreven manier gemaakt. Eveneens veel waarde wordt gehecht aan het karakter van de persoon die de eerste stap over de drempel zet. Iemand met een onaangenaam karakter kan voor tegenslag en rampspoed in het nieuwe jaar zorgen en het liefst ziet men een geliefd familielid, een dierbare vriend of kind de eerste stap in huis zetten. Kinderen worden gezien als symbool voor onschuld en oprechtheid en vaak sturen families het jongste kind net voor de jaarwisseling naar buiten om het direct na de jaarwisseling weer naar binnen te roepen. Het spreekt voor zich dat het kind dan met de rechtervoet naar binnen stapt.
Nauw verbonden met deze nieuwjaarstraditie is ook het stukgooien van een granaatappel voor de deur. De granaatappel staat symbool voor geluk en voorspoed en dit komt terug in de wensen die bij het stukgooien worden uitgesproken. Zo kan bijvoorbeeld het gewicht van de granaatappel als symbool voor een zware portemonnee gezien worden, de vele pitjes voor veel goeds en het rood van de granaatappel voor een warm hart.
Vasilopita
Het aansnijden van het nieuwjaarsbrood, de vasilopita, is een oude Griekse nieuwjaarstraditie die gewijd is aan de heilige Vasilis. Aan hem is ook de naam te danken want vasilopita betekent zoiets als ‘het brood van Vasilis’. Het is altijd weer een spannend moment want in de vasilopita is een muntje verstopt en wie het muntje vindt kan verzekerd zijn van een gelukkig en voorspoedig nieuwjaar!
Volgens de Grieks orthodoxe kerk is de traditie van de vasilopitia afkomstig uit de 4e eeuw n.Chr. Vasilis de Grote was in die tijd bisschop van Kesaria, een stad in het voormalig Klein-Azië dat nu tot Turkije behoort. Hij stond bekend om zijn inzet voor de armen en minder bedeelden en genoot het vertrouwen van de inwoners. Over de precieze manier waarop zijn naam aan het nieuwjaarsbrood werd verbonden zijn er twee versies.
De eerste versie wil dat de goedhartige bisschop alle armen van de stad wilde verblijden met een anonieme gift. Hiervoor liet hij broodjes uitdelen waarin een gouden muntje was verstopt. Tijdens het eten van de broodjes vonden de arme inwoners het muntje en waren op die manier verzekerd van mooie feestdagen zonder honger.
De tweede, en meest gehoorde, versie wil dat er op een dag een leger voor de poorten van de stad stond met de bedoeling de stad binnen te vallen en te plunderen. Vasilis de Grote wist de bange bewoners van de stad over te halen hun sieraden en munten bij hem in te leveren om zo de aanvoerder van het leger af te kunnen kopen en de stad te redden. Maar op wonderbaarlijke manier wist de bisschop het voor elkaar te krijgen dat de aanvoerder zich terugtrok zonder de schatten mee te nemen. Het uitzoeken en teruggeven van alle op een hoop gegooide schatten was echter een onbegonnen zaak en daarom besloot de bisschop broden te bakken met daarin de juwelen en munten verborgen. Deze broden werden aan een ieder uitgedeeld en de verbazing was groot toen bleek dat iedereen als door een wonder zijn eigen schatten weer had teruggekregen!
Na zijn dood werd Vasilis de Grote heilig verklaard en vandaar dat we hem nu kennen als Agios Vasilis, de heilige Vasilis. Op 1 januari wordt zijn dood herdacht. De vasilopita wordt traditioneel direct na de jaarwisseling door het hoofd van de familie aangesneden en wordt eerst in stukken verdeeld en vervolgens uitgedeeld aan alle aanwezigen. De eerste stukken zijn symbolisch altijd voor God, de heilig maagd Maria, de heilige Vasilis en het huis. De overige stukken worden op volgorde van leeftijd uitgedeeld, van oud naar jong.
Tegenwoordig wordt de vasilopita niet meer alleen in huis aangesneden, maar ook binnen bijvoorbeeld bedrijven, instellingen, sportclubs en verenigingen. Er wordt dan een feestelijke gelegenheid van gemaakt en aan het vinden van het muntje is meestal een mooi cadeau verbonden.
Deel met vrienden of reisgenoten
Deel met vrienden of reisgenoten
