Home > Klantenservice> Kafenion> Tradities en Gebruiken> Grieks Pasen

Grieks Pasen

Het Grieks-orthodoxe Pasen is het belangrijkste religieuze feest voor de Grieken. De bevolking is al weken van tevoren bezig met de voorbereidingen van dit feest, maar vooral de laatste week voor Pasen, Megali Evdomada oftewel de Grote Week, staat bol van tradities. De Grote Week begint op de zondag voor Pasen en eindigt op Stille zaterdag, de laatste dag voor Pasen.

Pasen op Zakynthos
Pasen op Corfu
Pasen op Corfu
Pasen op Corfu

In de Grote Week worden alle voorbereidingen voor het heilige feest getroffen, de straten worden schoongemaakt, de stoepranden worden nog even wit geverfd en de kerken worden versierd met bloemen. U zou denken dat alleen oude mensen vasthouden aan tradities, maar bij een bezoek zult u ook de jongeren in de weer zien om hun bijdrage aan alle gebruiken te leveren. Waar jongeren zich veelal niet aan houden, maar de oudere bevolking zeker rekening mee houdt, is de vastenperiode van 40 dagen voor Pasen, de sarakosti. Tijdens deze periode worden speciaal voor deze gelegenheid gehouden kerkdiensten bezocht en eet men geen zuivelproducten, eieren,vlees en vis, behalve inktvis, die men als bloedloos beschouwd, en schaaldieren. Op Megalo Paraskevi (vrijdag voor Pasen) en Megalo Savato (zaterdag voor Pasen) wordt er ook geen olie gegeten.

Dag 1 & 2Weekend voor Pasen

Het weekend voor Pasen, ook wel bekend als Palmpasen, wordt de Grote Week, of zoals men in Griekenland zegt, de Megali Evdomada, ingeluid. Op zaterdag is er een kerkdienst gewijd aan de opstanding van Lazarus uit het dodenrijk. Dit wordt als voorbode van de opstanding van Jezus gezien en gevierd als een overwinning van het leven op de dood. Op deze dag worden er overal zoete broodjes, zonder ei en melk vanwege de vastenregels, gebakken. De broodjes, Lazarakia genoemd, beelden de in doeken gewikkelde Lazarus uit. Op zondag wordt de intocht van Christus in Jeruzalem herdacht.

Dag 3Megali Deftera

De maandag voor Pasen wordt in Griekenland Megali Deftera genoemd, letterlijk Grote Maandag. Alle dagen van deze Grote Week staan in het teken van een religieuze gebeurtenis. De maandag is gewijd aan de nagedachtenis van Jozef, de zoon van Jacob, verwijzend naar het Oude Testament en de onvruchtbare vijgenboom. Veel Grieken die zich niet meer aan de lange vastenperiode van 40 dagen houden beginnen op deze dag met het vasten tot aan Pasen.

Dag 4Megali Triti

Dit is de dinsdag voor Pasen en deze dag is gewijd aan de gelijkenis van de tien maagden. Deze symboliseert het geloof en een vooruitziende blik. Traditioneel wordt vandaag het huis goed schoongemaakt.

Dag 5Megali Tetarti

De woensdag voor Pasen is gewijd aan de nagedachtenis aan de zondige vrouw die zich bekeert tot Christus. Gedurende deze kerkdienst kunnen de kerkbezoekers zich laten zalven. Op deze dag worden de laatste huishoudelijke klusjes (schoonmaak) in huis afgerond. In sommige streken gaan streng gelovige huisvrouwen vandaag naar de liturgie met het meel voor de paaskoekjes om dit te laten zegenen.

Dag 6Megali Pempti

Op Grote donderdag, Megali Pempti, of zoals in de christelijk kerk Witte Donderdag wordt gezegd, worden de eieren rood geverfd en de paaskoekjes, koulourakia, gebakken. Eveneens wordt vandaag het zoete paasbrood tsoereki gebakken. Op dit gevlochten paasbrood worden ook de rode eieren ingelegd. Op de kerkhoven worden de graven opgepoetst en in de kerk vindt de dienst van het laatste avondmaal van Christus met de Apostelen plaats. Deze dienst vindt heel vroeg in de ochtend plaats, soms al om 5 uur, en de gelovigen moeten hiervoor dus vroeg uit de veren. Men gaat ter communie.

Op donderdagavond is er weer een dienst. Tijdens deze nachtdienst worden de twaalf evangeliën gelezen. Vaak blijven de kerkgangers de hele nacht in de kerk om bij het lichaam van Christus te waken. Nadat de twaalf evangeliën gelezen zijn, begint men met de voorbereidingen voor de processie op Goede Vrijdag. Jong en oud versieren hiervoor met verse bloemen de draagbaar met de ‘epitafios’. De epitafios is de verbeelding van een heilige. Dit kunnen relikwieën of een afbeelding zijn. Met Pasen gaat het om een geborduurde lijkwade met een afbeelding van het dode lichaam van Christus.

Dag 7Megalo Paraskevi

Megali Paraskevi is de Goede vrijdag. Deze is gewijd aan de kruisiging van Jezus. De meeste Grieken vasten op deze dag en er zijn treurgezangen in de kerk. Ook op radio en televisie klinkt treurige muziek om het sterven van Jezus te herdenken. Men is in rouw. In de loop van de dag wordt het lichaam van Jezus symbolisch van het kruis genomen en op de met bloemen versierde epitafios gelegd. ’s Avonds na de kerkdienst wordt de epitafios tijdens een processie door het dorp gedragen. De processie is meestal rond 21.00 uur ’s avonds en symboliseert de weg van het kruis naar het graf.

De bevolking gaat in grote getale naar het kerkhof om dierbaren te gedenken. De priester gaat, alvorens hij met de processie begint, langs de graven met het wierookvat om deze te zegenen. Tijdens de processie lopen kerkbezoekers met brandende kaarsen achter de priester en de epitafios aan. Op deze dag is het niet gewenst gebruik te maken van hamer en spijkers, naald en draad.

Dag 8Megalo Savato

Megalo Savato, de dag voor Pasen, is gewijd aan de begrafenis van Jezus Christus en zijn opstanding. Het “Eeuwige licht” wordt uit Jeruzalem overgevlogen en over heel Griekenland verspreid. Tijdens de dienst wordt, nadat rond middernacht het ‘Christos anesti’ ( de Heer is opgestaan) heeft geklonken, het eeuwige licht doorgegeven aan kerkbezoekers met een kaars (lambada). Kinderen hebben meestal een versierde lambada die ze volgens traditie van hun peetouders gekregen hebben. Op verschillende plaatsen gaat de Paasviering gepaard met vuurwerk. Dit gebeurt vaak wel bij kerken, maar bij kloosters meestal niet. Hier is de mis vaak soberder van aard. De brandende kaars wordt meegenomen naar huis, waarna men met de walm van de kaars een kruis boven de deur maakt om zo het huis te zegenen waarna in huiselijke kring de traditionele paassoep, magiritsa, gegeten wordt.

Dag 9Kiriaki tou Pascha

En eindelijk is de zondag van Pasen aangebroken. Men viert op deze zondag de wederopstanding van Christus “anastasi” en dit wordt voornamelijk in familiekring gevierd. Lam aan het spit is het belangrijkste onderdeel van de maaltijd op deze paasdag. Een gezellig samenzijn waarbij muziek en dans zeker niet ontbreekt.

Op de maandag na deze paaszondag is men ingetogen en is men met familie bijeen en is er geen sprake meer van feest.

Meer tradities en gebruiken