Kathara Deftera
Griekenland kent vele tradities die het hele jaar door plaatsvinden. Kathara Deftera is volgens de Grieks-orthodoxe kerk een religieuze feestdag die het begin van de vastenperiode van 40 dagen tot aan Orthodox Pasen inluidt. Kathara Deftera valt niet op een vaste datum, maar wordt bepaald aan de hand van de datum waarop Pasen valt.
Kathara Deftera betekent letterlijk Schone Maandag en wordt in het Nederlands ook wel Asmaandag genoemd. De naam Schone Maandag is afgeleid van het feit dat op deze dag de vastenperiode begint, een periode waarin de Grieken volgens traditie hun lichaam en geest reinigen: na een uitbundige carnavalsperiode begint een tijd van bezinning waarbij de verhouding tot God een belangrijke rol speelt. Tegenwoordig nemen niet alle Grieken het meer zo nauw met het vasten, maar op Kathara Deftera houdt iedereen zich trouw aan de regels.
Hoe viert men Kathara Deftera?
Kathara Deftera is een dag die grotendeels buiten doorgebracht wordt. Vrienden en familie trekken massaal naar zee of naar het platteland om daar gezamenlijk te picknicken of een vastenmaaltijd in een taverne te nuttigen. Deze uittocht richting zee en platteland wordt koulouma genoemd. Waar dit woord precies vandaan komt is niet bekend. Sommigen beweren dat het van het Latijnse woord ´cumulus´ is afgeleid wat zowel overvloed als einde betekent.
De vastenmaaltijd van Kathara Deftera is een feestelijke maaltijd die voornamelijk bestaat uit zeevruchten, peulvruchten, viskuit, olijven, salades en lagana, een plat brood zonder gist dat speciaal ter gelegenheid van deze dag wordt gebakken. Het eten gaat meestal vergezeld van de nodige wijn, ouzo of tsipouro.
Een leuk gezicht op deze dag zijn de vrolijk gekleurde vliegers die ’s ochtends vroeg al worden opgelaten. Overal langs de weg zijn vliegers te koop en vaak maken kinderen hun eigen vliegers. De vliegers worden gezien als symbool voor de ziel die naar God in de hemel opstijgt. Vroeger geloofden veel mensen dat hoe hoger de vliegers kwamen, des te waarschijnlijker het was dat God hun gebeden zou verhoren.
Kathara Deftera is voor de Grieken een echte feestdag en diverse gemeentes organiseren ter ere van deze dag festiviteiten met onder andere dans en muziek. Ook kennen veel streken in Griekenland naast de gangbare tradities nog hun eigen specifieke gebruiken. Vaak gaat het hierbij om openbare schouwspelen met een satirische inslag.
Sarakostiano trapezi
Mijn vriendin Thalia had me eens uitgenodigd om aan te schuiven bij haar sarakostiano trapezi, oftewel haar ‘vasten tafel’. Dit is de maaltijd die bereid wordt speciaal voor Kathara Deftera. Dit deed ik natuurlijk met veel plezier. ’s Morgens vroeg gingen we naar de visafslag in Volos om de ingrediënten voor de maaltijd te halen. Vanaf vandaag eet men officieel 40 dagen geen vlees en eigenlijk ook geen vis. Alles met ‘botten’ (dus ook graten) wordt geweerd. Natuurlijk is niet iedereen zo streng maar voor vandaag is het de traditie dit wel te doen. De ouderen doen dit de gehele 40 dagen. Volgens traditie komt er inktvis in allerlei variaties op tafel, mosselen en andere schelpdieren, fava en speciaal voor deze dag gebakken brood, lagana. Een plat, wit brood met sesamzaadjes aan de bovenzijde. In principe wordt het zonder olijfolie gemaakt. Uiteraard ontbreken diverse salades niet op de tafel.
Thalia had perfect gekookt en we genoten van de heerlijke geuren en smaken. Uiteraard werd ze bij het koken bijgestaan door haar pethara, schoonmoeder. Als afsluiting tevens traditioneel halva. Een heerlijke zoete lekkernij. Het was een feest om bij haar te zijn uitgenodigd en dit mee te mogen maken!
Kathara Deftera
In onderstaand filmpje neemt Savvas u tijdens Kathara Deftera mee naar Vizitsa.
Deel met vrienden of reisgenoten
Deel met vrienden of reisgenoten
