Panigiria

Πανηγύρι betekent letterlijk vertaald: ‘feest voor iedereen’. Kerken en kloosters in dorpen en steden vieren over het algemeen één keer per jaar hun naamdag. Meestal is dit jaarlijks op dezelfde datum, maar er zijn ook kerken en kloosters die ieder jaar op een andere datum hun naamdag vieren. Dit heeft te maken met wanneer het Grieks-orthodoxe paasfeest valt. Bij de voorbereidingen van een πανηγύρι wordt niet alleen de kerk of het klooster dat zijn naamdag viert witgekalkt, maar ook de paden en stoepranden. Tevens hangt men feestelijke vlaggetjes of lauriertakken op en er worden stoelen klaargezet. Vaak wordt er na de kerkdienst op de ochtend van de πανηγύρι loukoumádes (kleine oliebolletjes met honing en kaneel) of iets anders uitgedeeld. In de avond voorafgaande aan een panigiri is er vaak live muziek en wordt er gedanst.

Panigiri op Samos

Op Sámos wordt over het algemeen een gebruik in ere gehouden dat op andere plaatsen in Griekenland maar sporadisch voorkomt. Al aan de vooravond van panigíri wordt er in een of meerdere grote ijzeren ketels ragout gemaakt voor alle feestgangers. Dit wordt getrokken van vlees (meestal geit), graan en kruiden en wordt jiortí genoemd.

In sommige dorpen zoals bijvoorbeeld Pagóndas en Pírgos wordt het graan niet gemalen, maar wordt dit als hele korrels toegevoegd. En valt het heiligenfeest in een vastenperiode dan gebruikt men kikkererwten in plaats van vlees.

De hele nacht pruttelt het mengsel boven een open houtvuur, vol zorg omringd door mannen en vrouwen uit het desbetreffende dorp. De mannen worden door de vrouwen bediend met soúma, een drankje met zeer hoog alcoholpercentage dat van druivenschillen is gemaakt, vergezeld door diverse mezédes (hapjes). Aangezien het mengsel in de pan snel aankoekt dient er continu geroerd te worden. Men gebruikt hiervoor een groot stuk hout dat ook wel koupié (peddel) wordt genoemd. Wanneer de kerkdienst is afgelopen, is de jiortí klaar en heeft het wel wat weg van een dikke ragout. Voordat het uitgedeeld wordt, wordt het door de pater “afgeblust” met wat wijwater en wat boter voor de smaak toegevoegd. Na de vaste kerkdienst op de oorspronkelijke feestdag, die normaal gesproken tegen 09.30 uur is afgelopen, verdringen de mensen zich rond de ketel met meegebrachte bakjes die ze met deze ragout laten vullen. Bij het gerecht wordt brood geserveerd, vaak met een slok ouzo of soúma. Indien u ook wat wilt bemachtigen, dient u zelf een schaaltje mee te brengen.