Olympia

Het is al vaak gezegd, de Pelopónnesos is de bakermat van Griekenland. Een van de erfgoederen van het oude Griekenland is Olympía. Een wandeling langs de restanten laten de sfeer van ooit herleven. Op platen verspreid over het gebied staan de namen van verschillende winnaars gegraveerd.

In Olympía werden de eerste Spelen georganiseerd en werden later bekend als de Olympische Spelen. Deze vinden tegenwoordig om de vier jaar plaats en er is een zomer- en een winterversie. De eerste geregistreerde Olympische Spelen vonden plaats in 776 v.Chr. Deze Spelen werden georganiseerd op de oude pleinen in Olympía en waren gewijd aan de Olympische goden. De Spelen zijn twaalf eeuwen lang georganiseerd totdat keizer Theodosios in het jaar 393 ze afkondigde als heidens, samen met alle vereringen van de Griekse goden overigens, en verboden moesten worden.

Olympía

Olympía is gelegen in het westelijk deel van de Peloponnesos. Volgens de Griekse mythologie zijn er verschillende versies die het ontstaan van deze spelen verklaren. Gemeenschappelijk hebben zij als kern dat ze georganiseerd werden ter ere van de goden. Of dit nu was voor Pelops, Zeus of Heracles doet feitelijk niet ter zake. Het resulteerde in een eeuwenlang voortgezet sportief spektakel.

Imposante tempels en gebouwen, uitgebreide heiligdommen en het beoefenen van sporten werden gecombineerd tot een plaats met een mystieke schoonheid. Al in de 10e eeuw v.Chr. functioneerde Olympía als een plaats voor verering van de goden. Het centrale deel van Olympía werd gedomineerd door een enorme tempel ter ere van Zeus, met evenwijdig de tempel van Hera.

De spelen en religie

De Olympische Spelen waren in vroeger tijden nauw verbonden met de religieuze feesten ter ere van Zeus. Ze hadden als doel fysieke krachten op de proef te stellen en een verbetering van relaties bijvoorbeeld tussen de steden onderling. Als grondslag en leidraad was dit de religie.

Ceremonies

Direct na de wedstrijd ging men over tot het uitreiken van de prijs. De winnaar werd omgeroepen en kreeg van de scheidsrechter een palmtak overhandigd. Toejuiching door het publiek vormde een aanvulling op de beloning. Rode linten om zijn hoofd lieten zien aan de overige aanwezigen dat men met een winnaar te maken had.

Op de laatste dag van de spelen verzamelden de deelnemers zich voor de tempel ter ere van Zeus, en wachtte men op de aankondiging van de grote winnaar van de gehele spelen. Niet alleen werd de winnaar bij naam omgeroepen, maar ook de naam van zijn vader en zijn herkomst werden luid verkondigd. De beloning bestond uit de roem en natuurlijk de krans, gemaakt van olijftakken, de kotinos, die op het hoofd van de winnaar werd geplaatst.

Gedurende de moderne Olympische Spelen van 2004 die in Athene werden gehouden, kregen alle winnaars ook een dergelijke krans op hun hoofd gezet.

Het Olympisch vuur

Bij de eerste spelen werd voor de tempel van Zeus een vuur brandende gehouden tijdens de spelen. Hier werden 100 ossen verbrand. Nog iedere vier jaar wordt hier het Olympisch vuur ontstoken dat brandend vervoerd wordt via een aantal gastlanden en gedragen door diverse sporters naar het land van bestemming wordt gebracht.

Olympía, de mythe

De goden speelden een belangrijke rol in de mythes rondom de spelen. Onderstaand de belangrijkste goden op een rijtje.

Zeus

Oppergod Zeus werd als de belangrijkste Olympische god beschouwd. Van oorsprong werd hij vereerd als de god van de weersomstandigheden. Echter veranderde dit al snel in de god van de vruchtbaarheid, waarbij hij werd verbeeld als duivel of als boer. Als bezitter droeg hij zorg voor een goede oogst, als vader voor gezondheid van geliefden.

Hera

Hera was niet alleen de zus, maar ook de vrouw van Zeus. Ze was een veel aanbeden godin, maar kende vooral populariteit in de regio van Argos. Hier is Hera ook wel bekend als Argeia. De benamingen perfectie en evenwichtigheid zijn beschrijvingen die het best bij haar karakter passen. Tevens was zij de beschermer van het huwelijk. Van de godinnen werd zij als de belangrijkste beschouwd.

Athina

De oude Grieken geloofden dat Athina op wonderbaarlijke wijze werd geboren uit het hoofd van Zeus. Veelal wordt zij afgeschilderd als een krijger voorzien van een volledige wapenuitrusting. Ze was net zo belangrijk als Aris, de god van de oorlog, en gaf voorkeur aan voorzichtige confrontaties.

Apollo

Apollo, zoon van Zeus en zijn minnares Leto, werd vooral gezien als de beschermer van de kunst van het voorspellen, de muziek en zijn moreel. Hij kwam in een strijd op voor zijn moeder en doodde een enorme python. Hierdoor kwam hij in het bezit van het Orakel van Delphi. Dit bracht hem zijn faam als beschermer van de voorspellingen. Tevens was hij een voorbode in de verering van de geneeskunst, die later over werd genomen door zijn zoon Asclipion. Het teken van de geneeskunst, de esculaap, is naar hem vernoemt.

De sporten

Van oorsprong werden de spelen tot aan het jaar 684 v.Chr. op één dag georganiseerd. Daarna werden de spelen verdeeld over een drie dagen durend evenement. In de 5e eeuw v.Chr. werd dit verlengd naar een vijfdaags gebeuren. De oude spelen bestonden destijds uit competities in hardlopen, verspringen, kogelstoten, speerwerpen, boksen, pankration en hippische sporten.

In 708 v.Chr. kwam door de toevoeging van het worstelen de zogenaamde vijfkamp tot stand. Deze bestond uit hardloopwedstrijden waarbij diverse afstanden gelopen diende te worden, variërend van een stadionlengte, tweemaal de stadionlengte of de lange afstand waarbij het onzeker is hoelang dit feitelijk was. Er is een variatie in de vermeldingen van 7 tot 24 stadia lengte. De tweede sport van de vijfkamp betrof het verspringen. Met lood of stenen werd de afstand die zij door de lucht konden overbruggen vergroot. Op het laatste moment lieten zij hun ballast vallen waardoor ze als het ware verder gelanceerd werden.

De derde sport van de vijfkamp was het discus werpen, waarbij de discus van steen of brons was vervaardigd. De vierde categorie was die van het speerwerpen en de laatste was worstelen. De wedstrijd werd gewonnen door degene die de tegenstander minimaal drie keer aan de grond kon krijgen met de rug, schouders of heupen.

Als vechtsporten stonden Pankration en boksen op het programma. Pankration bestond uit een combinatie van boksen en worstelen. Deze sport werd als de meest gevaarlijke sport van de Olympische Spelen beschouwd. Het kende weinig regels, de enige verbodsbepalingen waren het gebruik van voorwerpen, tanden of nagels en het uitdrukken van de ogen. Degene die zich als eerste gewonnen gaf, bewust of onbewust, was de verliezer van de wedstrijd. Bij overlijden kreeg de overledene de eer van de overwinning.

Hippische sporten omvatten paardenrennen en wagenrennen. Deze wedstrijden vonden plaats in de Hippodroom, een brede, platte en open ruimte.