Kalderimi's

Als er twee woorden zijn die onlosmakelijk verbonden zijn met Pílion, dan zijn het deze wel. Het specifieke karakter van het schiereiland Pílion, met als hoogtepunt de gelijknamige berg, wordt grotendeels bepaald door de bergdorpen die tegen de hellingen lijken geplakt. De huizen worden met elkaar en het dorpsplein verbonden door kalderimi’s.

Het ontstaan van kalderími's

Het Griekse woord kalderími is afkomstig uit het oud Grieks καλλί δρόμος (kali dromos) oftewel goede weg. Sommigen zeggen dat het afkomstig is van het Turkse woord kaldırım, dat voetpad of trottoir betekent.

Een kalderími is een oud, ezelspad dat eeuwenlang de enige verbindingsweg was tussen dorpen in de bergachtige gebieden van Griekenland. Vroeger werden afgelegen dorpen door middel van smalle paden met elkaar of met grotere wegen verbonden. Bij minder goede weersomstandigheden, zoals regen of sneeuw, was het voor de ezels, paarden en muilezels lastig om bepakt en bezakt over de paden te lopen. In de 18e eeuw begon men met het plaveien van de paden met natuurstenen, zodat ze beter begaanbaar werden. De stenen die uit de grond steken zorgen voor weerstand waardoor de hoeven van de dieren een beter grip op de bodem hadden. De paden zijn veelal een tot anderhalve meter breed. Bij steile hellingen werden ze met zigzagbochten aangelegd en indien langs een afgrond of een rivier, voorzien van een begrenzende muur. De paden waren voornamelijk bestemd voor gebruik door de mens samen met hun dieren. Dat verklaart dan ook waarom de paden met lage hellingen in kleine niveaus verhoogd werden, met aan de voorzijde verticale rand van smalle stenen. Bruggen zorgden voor de verbinding van de kalderimi’s van de ene naar de andere kant van de rivier. De kalderími’s in Pílion vormden een netwerk om dorpen, gehuchten en kapellen met elkaar te verbinden, en tevens om goederen naar de havens te transporteren. Een groot deel van deze kalderimi’s bieden vandaag de dag de gelegenheid aan wandelaars om nog steeds van de ene plaats naar de andere te komen. Op sommige plaatsen zijn de routes zelfs gemarkeerd met borden en zijn de afstanden vermeld.

Bergdorp Milies

Een mooi voorbeeld van het bestaan van kalderimi’s is het bergdorp Miliès. Het dorp groeide langzaam vanaf het plein halverwege de berghelling steeds hoger richting de top. De huizen stonden redelijk dicht op elkaar en paden waren de enige mogelijkheid om ze met elkaar te verbinden. Dit was ook in andere dorpen het geval. Het verharden van wegen was een zware en tijdrovende zaak en bovendien kostbaar. Materialen worden ook vandaag de dag nog met ezels en muildieren naar boven gebracht. Slechts een enkele keer maakt men gebruik van een klein gemotoriseerd takelwagentje. Veelal werd en wordt nog steeds gebruik gemaakt van duurzaam materiaal. Men kiest voor steen dat lokaal in de bergen gewonnen wordt. De in het plaatselijke dialect genoemde karantzides, oftewel vervoerders, hebben jarenlang onder invloed van de Ottomanen aan de aanleg van deze paden gewerkt.

Verborgen schat

Een gepensioneerde Britse politieagent kocht een stuk grond in het dorp Ranthi, in het zuiden van Pilion. Hij ontdekte een door onkruid overwoekerd pad en besloot het stap voor stap hiervan te ontdoen. Naar eigen zeggen ontdekte hij een verborgen schat. Deze schat bestond uit een netwerk van paden die hem naar de mooiste stukken van de berg brachten. Zijn enthousiasme werd opgepakt door een deel van de bewoners van Pílion, die met hem deze schat verder gingen ‘opgraven’. Zo ontstond in 2008 de vereniging Friends of the Kalderimia ontstaan. Aangesloten vrijwilligers zorgen jaarlijks voor het schoonmaken en –houden van de paden. Nog steeds komen paden aan de oppervlakte waarvan men het bestaan was vergeten. Sommige zijn wel 50 jaar verstopt geweest onder de begroeiing. Momenteel zijn er meer dan 70 kilometer vrijgemaakte paden in Pilion, waaronder een kalderími die van Argalastí via Lefókastro naar Áfissos loopt.