Kerken en kloosters van Samos

Vraag een willekeurige Samos liefhebber wat als eerste in zijn hoofd komt als hij aan Samos denkt en hij zal u zeggen de weelderige en groene natuur. Dit is een van de meest zichtbare kenmerken van Samos. Een andere karakteristiek van het eiland is de grote hoeveelheid kerken, kapelletjes en kloosters verspreid over het hele eiland. Wist u overigens dat veel Grieken een kruis slaan bij het passeren van een kerk of klooster?

Samos-Stad

Agios Spyridon kerk

Deze kerk is de grootste van de stad en staat tegenover het stadspark, op de plaats waar eerder de originele kerk van Agios Spyridon stond. De huidige kerk dateert uit 1892 en is gewijd aan Agios Spyridon, die in de 4e eeuw na Chr. op Cyprus leefde en als de beschermheilige wordt beschouwd van Corfu vanwege zijn maatregelen om de plaag te lijf te gaan. Kort na zijn dood werd hij heilig verklaard. De kerk heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis. Op 11 november 1912 besloot het bijeengekomen parlement in deze kerk tot aansluiting bij het Griekse vaderland. Tegenover de kerk ligt het stadspark, een oase van rust te midden van de hectiek van de stad. Van 1834 tot 1912 was dit park de paleistuin. Het paleis zelf werd tijdens de Tweede Wereldoorlog totaal verwoest.
De kerk is dagelijks te bezoeken van 07.00 tot 10.00 en van 17.30 tot 18.00 uur (tijden onder voorbehoud).

Vourliotes

Panagia Vrontiani-klooster

Het klooster Panagia Vrontiani, dat ook bekend staat als Moni Vronta-klooster, is het oudste klooster van Samos en gewijd aan de Heilige Maagd Maria. Het is in 1566 gebouwd door de monniken, en tevens broers, Iakovos en Makarios. Het ligt zo’n 3 kilometer buiten het dorp Vourliotis op een hoogte van 460 meter, vlakbij de top Lazaros van het Karvounis-gebergte. Het klooster is vierkant en heeft diverse bogen. In de kloosterkerk was een waardevolle, met goud bedekte iconostase te zien. Echter tijdens de bosbranden in het jaar 2000 werd het grootste deel van het klooster en de omgeving door de vuurzee verwoest. Enkele waardevolle voorwerpen werden gelukkig gered en zijn nu in het Byzantijns museum in Samos-stad te bezichtigen. Na jarenlange werkzaamheden is het klooster nu bijna geheel gerestaureerd. Er woont inmiddels een monnik uit Lesbos die een winkeltje in een van de gewelven van het klooster heeft, waar religieuze voorwerpen, zelfgemaakte zeep en drank en kruiden te koop worden aangeboden.
Het gebied rondom dit klooster is een geliefd wandelgebied. Tijdens een wandeling wordt u regelmatig verrast door schitterende vergezichten.

Pythagorion

Metamorfosis-kerk

Vlak onder het kastro van Logothetis staat de Metamorfosis kerk, die in opdracht van Logothetis werd gebouwd. Logothetis was de leider van de revolitionairen tegen de Turken op Samos en het kasteel was de thuisbasis. De kerk is gebouwd ter ere van de overwinning op de Turken op 6 augustus 1824. De kerk is van binnen prachtig gedecoreerd met onder andere plafondschilderingen. Achter de kerk ligt de begraafplaats inclusief een knekelhuis. Ieder jaar worden er op 5 en 6 augustus rondom de kerk festiviteiten georganiseerd.
Het erboven gelegen kastro is via en stijl wandelpad bereikbaar en onderweg heeft u vanaf dit pad schitterend uitzicht.

Spiliani-klooster

Het klooster van Panagia Spiliani ten noordwesten van Pythagorion ligt bovenop een heuvel en heeft een spectaculair uitzicht over het dorp, de Turkse kust, de vallei bij Ireon en bij helder weer is het eiland Patmos te zien. Het klooster is gebouwd in 1836. Νaast het klooster ligt een grot met in de diepte een blauwe kapel. Deze kleine grotkerk is gewijd aan de Maagd Maria en is via 95 treden te bereiken. In de kerk ziet u een, helaas beschadigde, marmeren icoon van de Maagd Maria. Zoals op vele plekken, dichten de Samioten deze icoon wonderen toe. Men beweert dat het icoon door vreemdelingen werd gestolen en dat het tijdens het lossen van een boot in stukken in zee viel. Jaren later hebben bewoners de stukken teruggevonden aan de kust van Samos en terug naar de kapel gebracht. Men zegt wel dat de icoon het eiland niet wilde verlaten en op eigen kracht terug naar Samos is gekomen. Achter de kerk is een bron met wijwater en naast de grot staat een kerk die gewijd is aan Agios Georgios. Het klooster viert jaarlijks op 21 november naamdag tijdens de overdracht van de Heilige Maagd Maria. Het klooster is zowel te voet als per auto bereikbaar.

Agia Zoni

Agia Zoni-klooster

Dit klooster ligt bij het gelijknamige dorp, aan de route naar het klooster Zoodochou Pígis. Het klooster werd in 1965 gesticht door de monnik Meletios. Het is bekend vanwege de muurschilderingen uit de 17e eeuw, in een gewelfde basiliek met koepel. Tevens is er een verzilverde icooon uit 1819 van de Heilige Agia Zoni en een houten iconostase die het offer van Abraham, Adam en Eva uitbeeldt.
Op 31 augustus wordt er jaarlijks het feest ter herinnering aan de wijding van de kerk gevierd. Dit klooster is onlangs gerenoveerd.

Vlamari

Zoodochos Pigi-klooster

Dit klooster werd in 1756 gesticht. De kloosterkerk stamt uit 1786 en de iconostase bestaat uit schitterend houtsnijwerk. De icoon is omhuld met een zilveren reliëf. De zuilen die de koepel dragen zijn afkomstig uit Klein-Azië (Miletus). Het binnenplein met fontein en cipressen is een ideale plek om even uit te rusten. De 6 kilometer lange weg vanuit Samos-Stad is de moeite waard; u heeft prachtig uitzicht over de straat van Mykali, de zee-engte waar ooit de Perzen en Turken de strijd met de Grieken aangingen.
Het klooster viert jaarlijks haar naamdag op de vrijdag na het Grieks Orthodoxe Paasfeest.

Kourmaradei

Megali Panagia-klooster

Dit klooster ligt 2 kilometer ten zuiden van Koumaradei in het binnenland van Samos en is bereikbaar via een smalle weg vanaf het dorp Koumaradei richting Mili. De monniken van Athos, gelegen in noorden van Griekenland, versierden de muren van deze kloosterkerk. De fresco’s dateren uit 1593. Het klooster was een van de rijkste kloosters van Samos. Volgens de bewoners zouden bij een brand in de schatkamer zoveel goud en zilver zijn gesmolten, dat zich een glanzende rivier vormde. Het klooster is recent gerenoveerd en is wellicht het mooiste klooster van Samos te noemen. Het is dagelijks geopend van 09.30 tot 13.00 en van 18.00 tot 20.00 uur, met uitzondering van dinsdagen, dan is het klooster gesloten. Naamdag is op 15 augustus.

Timiou Stavrou-klooster

Het klooster is in 1592 gesticht en ligt op de helling tussen de dorpen Koumaradei en Mavratzei, indien u de weg neemt die van Chora richting Pirgos gaat (honing kruidenroute). Het klooster is gewijd aan het Heilige Kruis en wordt bewoond door twee monniken. Het klooster bevat waardevolle iconen, een bisschopstroon en een uit hout gesneden iconostase. In 1604 werd er een stuk aan het klooster toegevoegd en in 1838 werd de kloosterkerk erbij gebouwd. In de kleine kloostertuin groeien olijven, sinaasappels en citroenen en er lopen kippen en ganzen rond. Tevens vindt u er een oude, marmeren bron waar twee grote pollepels als drinkbekers dienen. De bezoekers kunnen hier hun dorst lessen. Er wordt beweerd dat indien u van het bronwater drinkt, u terug zult keren op Samos.

In de kloosterkerk is de hoge, uit walnotenhout gesneden iconostase indrukwekkend. Het is in 1854 vervaardigd door twee houtsnijders afkomstig van het buureiland Chios en zij hebben er ruim 10 jaar over gedaan om het te voltooien. De bovenkant van de iconostase is afgewerkt met twee rijen iconen waarop het lijdensverhaal van Christus, het Laatste Avondmaal en de kruisiging afgebeeld staan. Onder de icoon hangen talrijke ‘tamata’ met ogen erop. Een 'tama' is een metalen plaatje vaak met hierop het onderwerp waarvoor iets gevraagd wordt, dat door kerkgangers wordt opgehangen bij een beeld van een heilige. Gelovigen hebben ze hierop gehangen nadat ze de heilige Paraskevi om hulp hadden gevraagd bij hun oogproblemen. Er is tevens een bijzondere uit hout gesneden, vergulde preekstoel en een bisschopsstoel die dateren uit 1844. Het klooster heeft een bibliotheek met kerkelijke boeken en manuscripten. De kloostercellen dateren uit de 19e eeuw en het klooster wordt tegenwoordig nog maar door een paar monniken bewoond. De kloostercellen zijn niet voor publiek toegankelijk.
Het klooster viert jaarlijks op 14 september haar naamdag. Op 13 en 14 september worden er kerkdiensten gehouden en is er een markt gepaard met muziek en hapjes.

Mythilini

Agia Triada-klooster

Dit klooster ligt vlakbij Mythiliní en is het nieuwste klooster van Samos. Het werd in 1824 gesticht en heeft een marmeren iconostace en er is een icoon van Zoodochos Pigi. De pilaren die de koepel van de kerk ondersteunen, dateren volgens overlevering uit het Antieke Samos.

Kokkari

Agios Nikolaos-kerk

In het dorp, aan de hoofdweg, vindt u de Agios Nikolaos-kerk die werd gebouwd in 1902. Hier zijn enkele uit hout gesneden iconen. De prachtige witmarmeren iconostase is gemaakt door Perakis, een kunstenaar op het gebied van marmerbewerken uit Tinos. Op de bovenverdieping is sinds 2011 een folkloremuseum gevestigd. Der kerk is dagelijks geopend van 07.00 tot 10.30 en van 18.00 tot 19.30 uur.

Karlovassi

De Grot van Agios Antonios

De grot van Agios Antonios vindt u in Paleo Karlovassi. Bij de dorpsingang van Paleo Karlovassi staat direct naast het café Mikri Parisi een wegwijzer met het opschrift: “St. Anthony’s Cave”. Als u deze bewegwijzering volgt, komt u eerst nog langs een paar huizen, waarna u een met rode pijlen aangegeven pad bereikt. Na ongeveer 10 minuten door de groene omgeving te hebben gelopen, komt u bij de grot. Dit was ooit de kluizenaarswoning van een heremiet. In deze kleine grot is onder een rots een kapel gebouwd. Als u verder wandelt, komt u in een grotere grot met een iconostase. Vergeet niet om een zaklantaarn mee te nemen.

Isodia tis Theotokou-kerk

Deze kerk in Meseo Karlovassi ligt tegenover het centrale plein en is alleen geopend tijdens kerkdiensten. De kerk is in de 19e eeuw gebouwd en gewijd aan de tempelgang van Mari. Vooral de marmeren iconostase is bijzonder. De vier belangrijkste iconen zijn met zilver bedekt dat “oklad” wordt genoemd. U ziet de afbeelding van Christus en Johannes de Doper aan de rechterkant. De tempelgang en de Maria-Boodschap zijn aan de linkerkant afgebeeld.

Profitis Ilias-klooster

Op 3 kilometer ten zuidwesten van Karlovassi, aan de weg die naar het dorp Kontakeika leidt, ligt het Profitis Ilias-klooster. Het is gebouwd door de monniken Neofilos en Grigorios. In 1739 heeft monnik/priester Grigorios een kerk gebouwd op de fundamenten van een eerder gebouwde kapel. Het Profitis Ililas-klooster is een relatief klein klooster met oude iconen. Het heeft een prachtige uit hout gesneden iconostase.