Oudheden van Ithaki

Ithaki is het thuisland van Odysseus, de held uit het mythologische verhaal de Odyssee van Homerus. Hoewel Ithaki vrij klein is, zijn er toch enkele bezienswaardigheden van historische waarde. Zo zijn er archeologische vondsten gedaan die grote overeenkomsten vertonen met verhalen uit de oudheid en mythologie.

Het mythische paleis van Odysseus

Vlak bij Stavros ligt het dorpje Pilikata. Op deze plek zijn ruïnes gevonden van een oude nederzetting. In 1930 zijn hier door de Engelsen opgravingen gedaan, waarbij zij prehistorische scherven en de overblijfselen van een oude muur vonden. Het grootste gedeelte van deze muur was echter ingestort en de stenen ervan waren hergebruikt voor andere gebouwen en muren die tegen de heuvel werden gebouwd. Er wordt gezegd dat op deze plek het mythische paleis van Odysseus stond, dat wordt benoemd in het verhaal van Homerus. Hoewel recente opgravingen suggereren dat het kasteel wellicht op een andere plek stond, gaan de opgravingen hier wel door. Zo zijn er diverse belangrijke vondsten gedaan die worden tentoongesteld in het Archeologische Museum van Stavros.

Recente opgravingen suggereren dat het paleis van Odysseus in Agios Athanasios, vlak bij Exogi, stond. Deze plek wordt ook wel aangeduid als ‘School of Homer’. Deze plek is indrukwekkend, vanwege de ruïnes van enkele Myceense gebouwen. Ook is hier de kerk van Agios Athanasios gevestigd, die werd gebouwd op de ruïnes van het paleis. De tijd zal leren welke van de gevonden locaties de juiste blijkt te zijn. Interessant voor een bezoek zijn ze beide.

De grot van de Nimfen

Een andere plek die sterk verbonden is met de verhalen over Odysseus, is de grot van de Nimfen, die ook wel Marmarospilia wordt genoemd. Deze grot ligt ten westen van Vathi en er wordt gezegd dat Odysseus in deze grot zijn geschenken van de Phaceacianen verborg na zijn terugkomst uit Troje. Archeologische vondsten suggereren dat dit inderdaad de grot zou kunnen zijn waar Homerus in zijn verhalen naar verwijst. Zo komen de vorm en de positie waar de grot ligt overeen met de beschrijving van Homerus.

De grot heeft twee ingangen, maar doordat een van deze ingangen onder de huidige weg ligt, is de grot via deze kant niet bereikbaar. In plaats daarvan leidt een weg naar de hoofdingang verderop de heuvel. Via een smalle ingang leidt een trap in de grot. Hier zijn meerdere lagen en archeologen zijn erin geslaagd verder de grot in te gaan. Vandaag de dag is echter alleen de ingang van de grot toegankelijk voor het publiek. Alle vondsten die tijdens opgravingen zijn gedaan, zijn te bezichtigen in het Archeologische Museum in Vathi.

De bron van Arethousa

In het zuiden van het eiland ligt de bron van Arethousa. Ook deze plek wordt in de verhalen over Odysseus benoemd. Odysseus zou hier na aanwijzingen van de godin Athena vermomd als bedelaar zijn heengegaan om de herder Eumaeus te ontmoeten. Boven de bron is een grote, steile rots te zien die Korax wordt genoemd, wat ook wel raaf betekent. De bron is te voet bereikbaar en een wandeling er naar toe duurt ongeveer 1,5 tot 2 uur.

De monolieten van Anogi

In en rondom het dorp Anogi zijn verschillende reusachtige rotsen te vinden met een kegelvorm. Vanwege de vaak typische vormen lijkt het alsof de rotsen door een mythische hand werden geschapen. Maar meer aannemelijk is dat deze monolieten zijn gevormd onder de invloed van regen en wind. Indrukwekkend zijn ze zeker, met name de 9 meter hoge rots die de naam Araklis heeft gekregen.

Paleochora

Hoog in de bergen leidt een pad naar het verlaten dorp Paleochora. Paleochora betekent letterlijk oud dorp. Tijdens de Middeleeuwen en aan het begin van de Venetiaanse periode was dit de hoofdstad van Ithaki. Paleochora ligt op zo’n 3 kilometer van Vathi en bestaat tegenwoordig alleen nog uit restanten van lang vervlogen tijden.

Het dorp is sinds de 16e eeuw verlaten en bestaat voornamelijk uit ruïnes. De huizen die er vroeger stonden, werden gebouwd van hout en steen en hadden een defensief karakter. Ze waren vaak een of twee verdiepingen hoog en hadden geen balkons. Bovendien beschikten de huizen over kleine, smalle ramen die dienst deden als schietgaten wanneer er een aanval van buitenaf kwam. Het uitzicht vanaf Paleochora over de Ionische zee is eindeloos. Dit terwijl de ingang van de haven in het volle zicht lag. Ook dit had een strategisch karakter, want hierdoor kon geen enkel schip naderen zonder op te vallen.

Tussen de ruïnes van de huizen en andere gebouwen zijn nog diverse oude kerken met mooie Byzantijnse fresco’s bewaard gebleven die ook nu nog zijn te bezichtigen. Een voorbeeld is de kerk van Agios Ioannis. Deze kerk is gesitueerd rondom de middelste ruïnes van Paleochora en beschikt over een hoge, stenen klokkentoren.

Paleochora is vanaf Perachori bereikbaar via een grotendeels geplaveid pad dat langs de verschillende ruïnes leidt. Vanaf Paleochora zelf is er een prachtig uitzicht richting Vathi, de kleine Ionische eilanden, Perachori en de kustlijn van centraal Griekenland.